Hạt Đậu đỏ (Vigna angularis) vừa là thực phẩm bổ máu vừa là dược liệu thường được sử dụng để điều trị bệnh trong Đông y. Đặc biệt, vị thuốc có khả năng thanh nhiệt, lợi tiểu, dưỡng huyết… rất hiệu quả. Bài viết sau đây sẽ giúp hiểu rõ hơn về đặc điểm,công dụng, cách dùng và những điều cần lưu ý.

Hạt đậu đỏ được xếp vào thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật loại đậu. Còn gọi là Xích tiểu đậu, Mễ xích, Mao sài xích,….. Hạt đậu đỏ dài khoảng 5 mm, có màu đỏ, chứa hàm lượng đáng kể chất xơ và xơ hòa tan, protein, carbohydrat và sắt. Cả y học hiện đại hay Đông Y đều công nhận đậu đỏ là nguồn thực phẩm có hàm lượng dưỡng chất cao, tính bình, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Chứa hàm lượng protein cùng chất xơ cao đáng kinh ngạc, đậu đỏ chính là loại thực phẩm có tác dụng tuyệt vời giúp kiểm soát mức đường huyết trong cơ thể luôn ổn định.

Các nghiên cứu trên động vật còn cho thấy protein chứa trong đậu đỏ có khả năng ức chế các α-glucosidas trong đường ruột. α-glucosidas là một loại enzyme có nhiệm vụ phá vỡ các carbohydrate phức hợp như tinh bột và glycogen. Tác dụng này khiến cho đậu đỏ trở thành một sự lựa chọn tuyệt vời để bổ sung vào chế độ điều trị, kiểm soát cũng như ngăn ngừa bệnh đái tháo đường.

Đậu đỏ có chứa chất chống oxy hóa có tác dụng chống lại bệnh tật và tăng cường sức khỏe. Các nhà nghiên cứu đã xác định được tối thiểu 29 hợp chất chống oxy hóa khác nhau chứa trong đậu đỏ. Những hợp chất tốt cho sức khỏe này bao gồm các bioflavonoid có tác dụng chống oxy hóa, chống viêm nhiễm vô cùng hiệu quả.

Ăn các loại thực phẩm giàu protein như đậu đỏ thường xuyên sẽ giúp bạn xây dựng khối cơ bắp. Chỉ một chén đậu đỏ đã chứa đến 17,3g protein.

Các cơ bắp trên cơ thể được hình thành và xây dựng từ protein. Do đó, protein là dưỡng chất rất cần thiết cho sự phát triển và duy trì khối cơ bắp. Việc kết hợp một chế độ tập luyện thường xuyên cùng hấp thu đủ hàm lượng protein tốt cho sức khỏe chính là một cách tuyệt vời để cơ thể bạn trở nên săn chắc và khỏe mạnh hơn.

Đậu đỏ chứa hàm lượng chất xơ, folate, kali, magiê và vitamin B cao nên nó được xem là nguồn thực phẩm nổi tiếng tốt cho tim mạch. Ăn đậu đỏ thường xuyên như là một phần trong chế độ ăn uống sẽ giúp bạn có một trái tim khỏe mạnh đồng thời giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành. Chất xơ tiêu hóa trong đậu đỏ sẽ giúp điều chỉnh hàm lượng cholesterol trong cơ thể ở mức thích hợp. Ngoài ra, kali trong đậu đỏ còn giúp mạch máu giãn nở, từ đó tăng cường lưu thông máu – giúp mức huyết áp và áp lực tác động lên thành tim giảm bớt.

Theo tạp chí “International Journal of Obesity” xuất bản năm 2013, các chất xơ hòa tan sẽ giúp bạn kiểm soát cơn thèm ăn bằng cách thúc đẩy cảm giác no bụng. Đậu đỏ chính là nguồn chứa chất xơ hòa tan này. Nó là một dạng chất xơ có thể giúp duy trì mức đường huyết trong cơ thể ở mức ổn định bằng cách làm chậm quá trình tiêu hóa carbohydrate.

Hương vị ngon ngọt kết hợp cùng hàm lượng chất xơ cao trong đậu đỏ có thể giúp bạn chống lại cơn thèm ăn các món ăn ngọt khác chứa nhiều đường tinh luyện. Bạn có thể kết hợp đậu đỏ cùng với gạo lứt, quế, nho khô và sữa béo tách kem hoặc sữa đậu nành nóng để làm một món điểm tâm hoặc bữa sáng ngon miệng. Nó vừa giúp làm dịu cơn thèm ngọt vừa giúp bạn cung cấp đầy đủ protein, chất xơ và carbohydrate phức hợp ít béo.

Đậu đỏ 60g, cá chép 1 con, bí đao 500g, hành hoa. Chế biến thành món canh cá chép đậu đỏ rồi ăn cả nước lẫn cái. Ăn nóng, ngày ăn 1 lần, ăn liên tục 5-7 ngày.

Đậu đỏ 30g, hạt bo bo 30g, gạo tẻ 50g. Đậu đỏ ngâm mềm nấu trước, rồi cho gạo tẻ, hạt bo bo vào nấu nhừ, thêm đường. Ăn trong ngày.

Đậu đỏ 30g, đảng sâm 8g, đương quy 8g, tim lợn 1 quả, nấm hương vừa đủ. Tất cả hầm mềm, ăn cái, uống nước.

Đậu đỏ 90g, râu ngô 60g, táo đỏ 10g, thêm đường vừa đủ. Nấu nước uống trong ngày (thời gian điều trị từ 1 – 3 tháng).

Đậu đỏ 50g, bí đao 1kg. Đậu đỏ nấu trước với nước cho mềm, bí đao cho vào sau. Ăn cái, uống nước.

Đậu đỏ 30g, chim cút 2 con, gừng tươi 3 lát. Hầm mềm, nêm gia vị, ăn nóng.

• Chè đậu đỏ có vị ngọt thanh từ đường phèn, vị béo của nước cốt dừa hòa lẫn với vị bùi ngọt của đậu đỏ. Bạn có thể thưởng thức chè đậu đỏ ở dạng nóng hoặc lạnh (kèm theo vài viên đá) đều được. Đây là món chè giúp bạn giải nhiệt rất tốt vào những ngày trời nắng nóng.
• Cháo đậu đỏ với nguyên liệu khác như cốt dừa, thịt bằm hoặc tôm tươi. Cháo không quá đặc và cũng không quá lỏng, vị ngọt bùi từ hạt đậu đỏ kèm với chút vị ngọt dai của tôm tươi hoặc thịt bằm, rất dễ ăn.
• Bánh bao nhân đậu đỏ trở thành món ăn sáng lý tưởng và tiện lợi dành cho các chị em công sở cũng như trẻ đi học. Vỏ bánh bao trắng tinh, mềm cùng với lớp nhân đậu đỏ mềm dẻo, vị ngọt bùi, rất dễ ăn

Tuy chứa nhiều chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể nhưng bên cạnh đó Đậu đỏ cũng là nguồn nguyên liệu chứa hàm lượng chất lectin cao nhất trong tất cả các loại đậu. Đáng chú ý ở đây là Lectin được xem là là chất rất dễ gây ngộ độc, nhất là khi tiêu thụ quá nhiều.

Chính vì thế, để loại bỏ hoạt chất này bạn cần phải sơ chế trước khi sử dụng. Áp dụng phương pháp ngâm Đậu đỏ với nước trong khoảng 3 – 5 giờ. Lưu ý tuyệt đối không ăn đậu sống và khi nấu thời gian để lâu hơn 10 phút. Trong trường hợp bị ngộ độc sẽ xuất hiện một vài biểu hiện như nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng co thắt…

Hiện nay vẫn chưa có ghi nhận nào về những tác dụng phụ của Đậu đó. Tuy nhiên bạn cũng cần phải cân nhắc hơn trong việc sử dụng đúng cách và liều lượng nhất định để tránh gặp phải những tác hại ngoài ý muốn.

Khi lựa chọn đậu đỏ, bạn cần chú ý đến chất lượng sản phẩm, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe khi sử dụng. Nếu lựa chọn sản phẩm kém chất lượng, bạn có thể bị ngộ độc và ảnh hưởng xấu đến hệ tiêu hóa. Đậu đỏ chất lượng phải đáp ứng những điều kiện cơ bản như: 

• Hạt đậu no tròn, căng mẩy, có màu đỏ tự nhiên 
• Không xuất hiện mùi lạ và có hiện tượng ẩm mốc
• Hạt đậu không bị sâu lép hay sứt mẻ
• Có nguồn gốc rõ ràng, không sử dụng các loại chất bảo

  quản

Để bảo quản đậu thì phải chú ý những yếu tố sau đây: Độ ẩm của hạt, nhiệt độ bảo quản, độ nguyên vẹn của hạt không bị nứt vỡ.

– Đầu tiên sau đi lấy đậu về là làm khô đậu như phơi nắng hoặc sấy khô. Phơi đậu phải khô ráo, sạch và độ nóng có nhiệt độ trên 20 – 25 độ C. Khi nắng to thì để tránh nhiệt độ phơi quá cao thì nên phơi hạt nơi bóng mát giúp tránh hạt chảy dầu, sẫm màu và tróc vỏ.

– Để sấy đậu thì chỉnh nhiệt độ không nên quá 70 độ C, để khoảng dưới 50 độC là vừa.

– Sau khi hạt khô thì tiến hành làm sạch hạt, loại bỏ các hạt sâu, mốc, hỏng, nứt vỡ nhiều và các tạp chất khác. Đây là bước quan trọng để đảm bảo sâu mọt không lây ra xung quanh.

– Sử dụng túi hoặc hộp đựng thực phẩm khô ráo và buộc, đóng thật chặt ngăn cách với không khí.

– Đem hạt đã đóng kín đặt nơi khô ráo thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp cũng như là nơi ẩm ướt.

– Mỗi lần sử dụng thì lấy ra và buộc, đóng lại như cũ.

Cho vài tép tỏi đã bóc vỏ vào bao, lọ hoặc chum đựng đậu…Tỏi có tính diệt khuẩn tốt, có tác dụng tiêu diệt mối mọt và vi khuẩn, giúp bảo quản đậu lên đến 2 hoặc 3 năm.

Vào mùa hè, thời tiết trở nên nóng bức làm hạt dễ bị đổ dầu, sẫm màu và tróc vỏ. Vì thế, bạn nên rải tro ở dưới đáy chum vại rồi phủ giấy lên trên, sau đó cho đậu vào, đậy kín nắp. Cách làm này có tác dụng hút ẩm, ngăn ngừa hạt bị nấm mốc.

Nếu số lượng đậu lớn, bạn có thể bảo quản trong bao nhưng chỉ nên dùng khoảng 1 – 2 lớp bao là đủ, tránh tình trạng bao quá nhiều lớp làm hạt bị chảy dầu, giảm đi chất lượng.

Bắc một nồi nước sôi lên bếp, cho đậu vào chần sơ qua khoảng 1 – 2 phút rồi vớt ra, đem phơi cho thật khô. Sau đó cho vào hũ, lọ đậy kín nắp, để ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng mặt trời. Cách làm này giúp tiêu diệt hết trứng mọt có trong đậu, ngăn không cho mối mọt phát triển.

Đầu tiên, bạn rải 1 lớp tro vào dưới đáy chum, lọ sành hoặc lọ thuỷ tinh. Sau đó, rải thêm 1 lớp lá xoan lên trên rồi cho đậu vào. Cuối cùng, phủ 1 lớp lá xoan lên mặt đậu rồi đậy kín nắp lại, để ở nơi khô ráo, thoáng mát.

Lá xoan và tro có tác dụng hút ẩm rất tốt, giúp bảo quản đậu được lâu hơn.